De Macht van de Planten

Uiteraard moest ik dit boek meenemen ..

Dit is de titel van een boek dat ik bij een boekenantiquariaat vond bij mij in de buurt. 

-  hun macht om te blijven voortbestaan

-  hun macht over ons voedsel

-  hun macht over leven en dood

-  hun macht over de geest

-  hun macht over de ziel

Nader bekeken en dit gelegd naast de lesstof van de herboristenopleiding dacht ik : “die macht wordt onverbiddelijk gerealiseerd door de diverse bestanddelen van de plant op zich, maar ook door de plant als geheel, aldus holistisch.” .... Daarnaast natuurlijk mede door de betekenis die de mens er (extra) aan geeft, wat tot uitdrukking komt door bijvoorbeeld het ritueel gebruik.

Onder de loep genomen zijn planten opgebouwd uit cellulose en water en verder diverse chemische stoffen. Deze hebben in de eerste plaats tot taak om de plant zelf te beschermen en daarmee in leven te houden. Groene chlorofyl bevattende planten kunnen daarbij ook nog zonne-energie omzetten in organische verbindingen.

Bestanddelen benoemd:

1. Primaire stoffen of voedingsstoffen zijn de mineralen, koolhydraten, eiwitten, vetten en vitaminen, die wij als mens nodig hebben en waarmee wij ons dus voeden.
2. Secundaire stoffen (metabolieten) of geneesstoffen, zoals alkaloïden, looistoffen, en flavonoïden en slijmstoffen.

De secundaire stoffen zijn mooi omschreven door onze leraar Maurice Godefridi :
"Secundaire plantenstoffen worden ook wel inhoudsstoffen genoemd en bepalen de geneeskrachtige werking van de plant. Voor de plant is dit niet de reden om deze stoffen aan te maken. Voor een plant zorgen de secundaire plantenstoffen ervoor dat deze zich kan verdedigen. Dit gebeurt op verschillende manieren. Als eerste door uiterlijke kenmerken zoals stekels, doorns en sterke beharing waardoor organismen de plant niet willen eten of door een geur die dieren niet aanstaat. 

Cactus Majorelle Garden Marakech

Voorbeelden hiervan zijn Cactus, Brandnetel en  Aralia Elata.(duivels wandelstok) met zijn scherpe stekels aan de stam en takken.  Daarnaast kunnen enkele stoffen als (hemi)cellulose, lignaan en lignine, tanninen en proteïnaseremmers ervoor zorgen dat planten niet gegeten worden. Deze stoffen remmen de verteerbaarheid van de plant. Een plant kan ook toxinen (gifstoffen) aanmaken door middel van secundaire plantenstoffen. Deze stoffen zijn alkaloïden, terpenen, glucosinolaten, cyanogenen, (steroïde) saponinen en lectine.

Een ander belangrijk verdedigingsmechanisme is dat sommige plantenstoffen schade door stress aan de plant kunnen beperken. Hiervan zijn stoffen als (iso)flavonen en anthocyanen met een antioxidantwerking enkele voorbeelden.

Het verdedigingsmechanisme van de planten wordt actief door droogte, stress en aanvallen van bijvoorbeeld insecten. Al deze omstandigheden hebben invloed op de hoeveelheid secundaire plantenstoffen die een plant aanmaakt.

Secundaire plantenstoffen worden op verschillende plaatsen in de plant gevormd en afgebroken. De snelheid van beide processen is afhankelijk van inwendige en uitwendige factoren zoals temperatuur, licht en planthormonen. Door variatie in de aanmaak- en afbraaksnelheden verandert de concentratie van secundaire plantenstoffen in de plant. Dit blijkt onder andere uit een onderzoek van Fairbarn waarvan het resultaat was dat de concentratie van secundaire stoffen per uur binnen één dag kan verschillen en uit onderzoek van Evans, dat laat zien dat de concentratie per maand heel verschillend is (Van Genderen et al, 1996).

De secundaire plantenstoffen zijn in een lage dosis soms heilzaam, maar in een hoge dosis kunnen ze zorgen voor vergiftiging. Het is dus belangrijk dat er goed gelet wordt op de concentratie van secundaire plantenstoffen in de plant. Daarom is het ook belangrijk om te weten welke stoffen op welke plaats in de plant met de hoogste concentratie voorkomen. De secundaire plantenstoffen zorgen voor de kenmerkende eigenschappen in de plant als kleur, smaak, geur en afweer- en aantrekkingsvermogen."

Zelfverdediging:

scherpe stekels op de takken en stam van de aralia